thanhatbu đã trình bày khá rõ về một số ví dụ gọi tên hợp chất hữu cơ. Tui chỉ thêm một lưu ý: nếu có nhiều mạch vòng hay nhân thơm gắn trên mạch hở. Mạch chính sẽ là mạch hở. Ví dụ như: triphenylmethane và tricyclohexylmethane.
Trích:
Nguyên văn bởi New_P
Nếu ta coi -OH là nhóm thế, gọi theo hidroxi, thì có đc phép chọn vị trí số 1 ở nối đôi không? Sách cô Phụng thì cô gọi như vậy
Cô gọi là 3- Hidroxi-4-metilciclohex-1-en.
Còn bài kiểm tra trên lớp.
Cô nói nếu chọn số 1 ngay nối đôi thì đánh ngược chiều kim đồng hồ sao cho vị trí không có nhóm thế phải mang số lớn nhất (5) và lúc này gọi -OH là hidroxi :). Còn đánh theo -OH thì gọi là ol và đánh sao cho vị trí không có nhóm thế mang số lớn nhất (5). Tức là đánh theo chiều nào cũng đc miễn sao vị trí không có nhóm thế mang số lớn nhất (5). |
Nhìn vào câu hỏi của em, tui có nhận xét sau:
- Tốt nhất em hãy vẽ công thức cấu tạo của 3- Hidroxi-4-metilciclohex-1-en ra thì mới biết là cách gọi tên đó đúng hay sai để thảo luận cho rõ mặc dù từ tên gọi ai cũng có thể vẽ lại công thức được.
-
Thường không ai nó đánh số sao cho vị trí không có nhóm thế mang số lớn nhất mà thường nói là đánh số sao cho tổng số chỉ vị trí nhóm thế là nhỏ nhất. Vì trong trường hợp cấu trúc phức tạp em sẽ rất khó đánh sao cho vị trí không có nhóm thế mang số lớn nhất.
- Thường với vòng năm có mang nhóm OH, thì số 1 sẽ bắt đầu từ nhóm OH và đánh số mạch carbon sao cho nối đôi mang số chỉ vị trí nhỏ nhất. Em tham khảo chất sau:
http://www.sigmaaldrich.com/catalog/...LDRICH/T256692
http://www.sigmaaldrich.com/catalog/...LDRICH/T261513
Điều cần lưu ý là: khi đánh số nối đôi hay nối ba, số chỉ vị trí phải liên tiếp nhau qua hai nguyên tử carbon sp2 hay sp. Khi chấm bài tui thấy có một số bạn tách nối đôi hay nối ba ra để có tổng số chỉ vị trí các nhóm thế là nhỏ nhất. Ví dụ trong cyclopentene một nguyên tử carbon chưa no mang số 1, nguyên từ carbon chưa no còn lại mang số 5. Hic. Giống y như cắt nửa vầng trăng để làm con đò nhỏ vậy đó!
- Với vòng sáu hay lớn hơn, thấy mọi người đánh loạn xạ lúc theo cyclohexene-1 lúc thì theo nhóm OH mang số một.
-
Mặc dù nguyên tắc IUPAC có quy định nhưng nhiều khi không áp dụng rõ ràng được hoặc nhiều người cũng gọi tên sai nên ứng với một cấu trúc nhất định, nếu các bạn tra Chemical Abstract hay Wikipedia, nếu để ý chất đó thường có rất nhiều tên gọi. Trong đó có những tên hoàn toàn không đúng theo quy định IUPAC.