Sự chuyển dịch electron ở phân tử HCHC

[vn154846]

Em biết cái này đã được các bác tháo luận lâu rồi, nhưng lại rải rác quá, em tìm không ra, em lập topic này hi vọng các bác vào thảo luận và giải thích giùm em.
1. Hiệu ứng cảm ứng (I) :
Là sự dịch chuyển mật độ electron dọc theo mạch liên kết xích-ma trong phân tử gây ra bởi sự chênh lệch về độ âm điện. ( kí hiệu I )
Các nguyên tử có độ âm điện lớn gây ra hiệu ứng I-, tức là hút e về phía mình ( như F, Cl, Br, O .... ) thì ai cùng biết cả rồi, nhưng giữa các nguyên tử C với nhau thì sao ?. Có giải thích nói rằng độ âm điện của nguyên tử ở các trạng thái lai hóa khác nhau thì khác nhau (?). Ở Cacbon thì sp3 < sp2 < sp1 nên các nhóm ankyl là nhóm đẩy e ( CH3-, C2H5-,.... >> I+ ), còn các nhóm không no đều hút e ( I-) (?)
2. Hiệu ứng liên hợp : (C)
Sự liên hợp pi- pi thì ai cũng biết, đó là sự tạo thành obitan p cho cả phân tử. VD điển hình là buta-1,3 dien, cái này cũng có thể giải thích bằng hiệu ứng cộng hưởng là do các liên kết pi không định chỗ làm cho 2 liên kết đôi dài ra, trong khi liên kết đơn ngắn lại. Vấn đề xảy ra khi có 1 nguyên tử có độ âm điện cao như Oxi tham gia. VD như -CHO, Oxi vừa tạo hiệu ứng I- vừa tạo hiệu ứng C- do xen phủ obitan p với C và giữ chặt electron pi. (?)
Sự liên hợp pi- p : VD là vinyl clorua, cả phân tử cũng tại nên obitan p chung, Cl lại tạo hiệu ứng đẩy e, do được giải thích là cặp e tự do linh động chuyển dịch tới chỗ kém linh động hơn ( chỗ có các electron pi chẳng hạn ) kể cả độ âm điện của Cl có lớn đi chăng nữa (!?), Vậy còn hiệu ứng I- của Cl thì sao nhỉ ?. Chung quy lại sự có mặt của Cl có ảnh hưởng như thế nào đến liên kết đôi cua? C ?
Hiệu ứng liên hợp gây ra sự phân bố xem kẽ đều đặn các vị trí giàu, nghèo electron và hầu như không bị giảm khi kéo dài mạch liên hợp (???)
Hiệu ứng siêu liên hợp (H) : theo thuyết cộng hưởng là do có sự liên hợp pi- xích ma hoặc xích ma- p khi electron xích ma ở vị trí liên hợp với obitan pi hoặc p. Sự liên hợp đó làm dịch chuyển electron xích ma vào hệ liên hợp . Khái niệm này em chẳng hiểu gì cả, chỉ biết là hiệu ứng đẩy electron yếu của các liên kết C-anpha-H vào C mang liên kết bội. (?)
Những chỗ nào có dấu (?) tức là em không hiểu mong các bác tận tình giúp đỡ, em tự học là chính, sách đọc lung tung nên có sai các bác chém nhẹ tay